Lafheid in perspectief

Niet zonder reden koos Martha dit keer voor de #WOT het woord Lafheid: een anonieme, laffe reactie op haar blog maakte haar boos. Begrijpelijk, maar waarschijnlijk is dat de tol die we blijkbaar moeten betalen voor het gemak en de openheid die de verschillende moderne media ons bieden. Negeren, verwijderen, blokkeren, er zijn niet veel meer mogelijkheden. Mijn vader zei altijd tegen mijn moeder (die zich snel op de kast liet jagen): "Niet op reageren Lena" (een uitdrukking van Wim Sonneveld). 

Lafheid ~ 1) Bangheid 2) Bloheid 3) Flauwiteit 4) Gebrek aan moed 5) Handeling 6) Kleinhartigheid 7) Laffe daad 8) Lafhartigheid 9) Smakeloosheid 10) Uiting 11) Weekheid 12) Zouteloosheid

Ik wil dit keer aansluiten op het stukje dat Stephan, een van de andere deelnemers aan #WOT, schreef over een "verzetsdaad van zijn vader in de oorlog" ((KLIK HIER).

In tijden van oorlog zijn er moedige, laffe, bange, roekeloze, afwachtende, slimme, verstandige, domme en geraffineerde mensen. Net als in tijden zonder oorlog. Maar het is een misvatting dat wij achteraf objectief zouden kunnen bepalen tot welke categorie ze behoorden tijdens de oorlog. Na de oorlog leek het wel alsof iedereen "in het verzet" had gezeten en werden "landverraders" opgepakt die in werkelijkheid op zolder onderduikers verstopten en beneden Duitse soldaten ontvingen als afleidingsmanoeuvre. Maar wie goed of fout was en wie laf of dapper, dat is zeker niet achteraf te bepalen door wie er zelf niet midden in zat.

Oorlogsmuseum in Overloon
 
Wie dat eens wil ervaren kan ik een bezoek aan het Oorlogsmuseum in Overloon aanraden (KLIK HIER). Wij waren er enkele jaren geleden. En dan niet voor het vele oorlogstuig dat er opgesteld staat. Van een verheerlijking van de oorlog is daar geen sprake, wel voor het leed en de dilemma's.

Sommige ervaringen daar kan ik me nog goed herinneren. Om te beginnen de confrontatie met een foto van de zuiveringen kort na de oorlog: stoere mannen haalden NSB'ers uit hun huis. Eén van hen had een klein jochie (nog geen 2 jaar) op de arm dat helemaal overstuur was en zijn armpjes uitstrekte naar zijn ouders die weggevoerd werden. De verhalen over hoe het de kinderen van NSB'ers verging na de oorlog zijn bekend. Dapper ben je pas (in mijn ogen) als je je met liefde over zo'n kind ontfermt en het niet de keuzes van zijn ouders verwijt. En waar waren deze stoere mannen toen hun Joodse buren weggevoerd werden?

Een andere beklemmende ervaring betrof het verblijf in een donkere ruimte die een verduisterd woonhuis moest voorstellen. Je kreeg drie verhalen te horen met de bijbehorende geluiden buiten, rennende voetstappen, stampende laarzen. En jij moest op je kaartje het antwoord invullen: koos je voor A (je smekende Joodse buurman binnen laten voor hij opgepakt kon worden) of B (doen of je niets hoorde). Om het moeilijker te maken kreeg je ook nog te horen dat je drie kleine kinderen boven lagen te slapen en dat de Duitsers zware straffen uitdeelden aan wie Joden verborg. Zo waren er nog twee onmogelijke dilemma's. Je krijgt dan een heel andere kijk op dapper en laf. Indrukwekkend.

In dit verband vond ik nog twee toepasselijke uitdrukkingen:

Men kan niet over zijn moed oordelen wanneer men nimmer in gevaar is geweest.
Het is gemakkelijk dapper te zijn op een veilige afstand.

Nu is dit natuurlijk een ander verhaal dan de lafheid waarmee Martha geconfronteerd werd. Daar zijn we het allemaal wel over eens denk ik. Ik denk dat daar de volgende uitdrukking het beste bij past:

Lafheid is de moeder der wreedheid.

#WOT: betekent Write on Thursday. Iedere donderdag kiest Martha een woord waarover je iets kunt schrijven, vloggen of ploggen. Laat HIER een link achter naar je eigen blog zodat iedereen mee kan lezen.

© Jannie Trouwborst, februari 2017.