Het Warenhuis van Axel

Terwijl overal in het land gerenommeerde warenhuizen in zwaar weer verkeren, wordt op 27 maart a.s. in Axel Het Warenhuis geopend. Is dat wel verstandig in deze tijd en in een regio als Zeeuws-Vlaanderen? Wij zijn er vanmiddag vast een kijkje gaan nemen en we weten zeker van wel! Het heeft even geduurd en het mocht wat kosten, maar.... dan heb je ook wat.

Voorgeschiedenis

De geschiedenis van Het Warenhuis ‘Museum Land van Axel’ begint in de jaren '30 van de twintigste eeuw. Een groep enthousiaste verzamelaars en heemkundigen richt de Stichting Axelse Boerenkamer op. De leden verzamelen diverse voorwerpen uit het dagelijkse leven van vroeger. Een vast onderkomen voor de verzameling ontbreekt echter tot 1980. Het voormalige postkantoor in de Noordstraat in Axel wordt in dat jaar omgedoopt tot museum. Vanaf dat moment kan de verzameling van de stichting ten toon worden gesteld aan het grote publiek.

In het museum wordt het Axelse boerenleven in beeld gebracht. Speciale aandacht is daarbij voor de unieke streekdracht, zowel de boerdracht als die van de burgers. In 2001 fuseert de Stichting Axelse Boerenkamer met de Vereniging Den Ouwen Woagen en zo ontstaat 'Stichting Het Land van Axel'. Door de fusie komt de verzameling oude wagens, koetsen, karren en land(bouw)werktuigen naar het museum in Noordstraat. 

De collectie van het museum groeit en de locatie in de Noordstraat wordt te klein. Ook voldoet het pand niet (meer) aan de museale eisen om de collectie op niveau te kunnen houden. Het museum gaat dus op zoek naar een nieuw onderkomen. Dat wordt gevonden in twee bijzondere panden, namelijk de twee Rijksmonumenten aan de Markt in Axel. Nieuwbouw moet zorgen voor de benodigde extra ruimte en een depot dat aan alle museale eisen voldoet. Na het doorlopen van diverse procedures, start in 2012 de bouw en de restauratie van de Rijksmonumenten. (Bron: www.hetwarenhuis.nl)

Het Warenhuis in ere hersteld

Het oorspronkelijke warenhuis

Het oorspronkelijke idee was: Het voormalige Warenhuis van Axel zou gaan dienen als entree voor het nieuwe museum. Het naastliggende winkel-/woonhuisje zou gesloopt en vervangen worden door ruime nieuwbouw achter en naast het oorspronkelijke warenhuis van de familie Antheunis. Gelukkig werd bijtijds ontdekt dat zich in het kleine huisje veel meer bijzondere plafond- en muurschilderingen bevonden dan aanvankelijk bekend was. Met een behoorlijke bijdrage van het Rijk en de provincie bleek het mogelijk deze te restaureren en het huisje bij het nieuwe museum te betrekken.
Door bij de inrichting van dit Streekmuseum gebruik te maken van de oorspronkelijke functie van warenhuis, aandacht te besteden aan de unieke wand- en plafondschilderingen en in het gehele museum de nieuwste inzichten voor het tentoonstellen en beleefbaar maken van de collectie toe te passen is het zoveel meer geworden dan een standaard streekmuseum.

Een rondleiding

Hoewel het museum (onofficieel) al op 17 januari open ging, wordt er nog hard gewerkt aan de laatste loodjes. De buitenkant ziet er prachtig uit. De nieuwbouw en de volledig in ere herstelde voorgevel met veel invloeden uit de Jugendstil prijken al een tijdje op de Markt. Ook de Markt zelf wordt opnieuw ingericht, zodat er straks voldoende parkeerruimte is en je vanuit de museumkantine (in het nieuwe deel) via de grote ramen uitkijkt op de beplanting. De grote deur, links op de foto, is de hoofdingang geworden. Daarachter bevinden zich de receptie en de doorgang naar de kluisjes, garderobe en toiletten, die in het kleine huisje (Markt 2A) een plek hebben gekregen.

Clement Benedictus Antheunis

Daar kunnen ook de schilderingen bewonderd worden. De restauratie is nog niet voltooid en zal misschien ook nog wel enige tijd in beslag nemen, maar wat al wel te zien is, is fraai.

Muurschildering

Clement Benedictus Antheunis (KLIK HIER) werd omstreeks 1876 geboren in Terneuzen en was de eerste eigenaar van het kleine huisje. Alles is geschilderd tussen 1909 en 1917 (gestileerde uiltjes, bloemen en sterren, putti en cherubijntjes, sierlijsten langs de plafonds). Later beschilderde hij ook de plafonds van het warenhuis, o.a. met marines.
Van beroep was hij officieel huisschilder. Zijn opleiding tot  meester-schilder en meester-decoratieschilder genoot hij in Gent, Zelzate en Brussel. Art-Noveau en Art-deco waren tussen 1910 en 1920 de meest voorkomende stijl bij de Brusselse opleiding. Was het om te oefenen? Of had hij er gewoon plezier in zijn gehele huis zo te versieren? We zullen het nooit weten. De schilderingen geven in elk geval een goed beeld van het werk van goed opgeleide decoratieve schilders uit het begin van de twintigste eeuw. (Via de link achter zijn naam kun je verschillende schilderingen bekijken, maar in het echt is er meer variatie en zijn ze mooier - zie foto hiernaast.)

Het Warenhuis

Gerestaureerde gevel

Het pand Markt 2 (de voormalige winkel) is in 1920 door de familie Antheunis gebouwd als winkel/warenhuis. Het winkelpand, een klein soort warenhuis, bevat verkoopruimten op zowel begane grond als verdieping, waar oorspronkelijk een grote variëteit aan artikelen werd verkocht. Deze winkel was een belangrijke ontmoetingsplek in de kern Axel. Ook dit bijzondere pand bevat een bijzonder interieur waaronder een op karton geschilderd winkelplafond in geometrische Art Nouveau, een granitovloer en originele wandkasten. 
En in deze kasten zijn opnieuw waren uitgestald, zorgvuldig bij elkaar gezocht en op onderwerp geplaatst. Op interactieve wijze is het mogelijk alles wat hier zoal verkocht werd (en nu dus bewaard wordt)  nader te bekijken. Twee grote toonbanken en een oude kassa maken de winkel compleet.

Het Zeeuwse Trekpaard

Verder op deze verdieping: de geschiedenis van het Land van Axel (incl. film), een uitgebreide tentoonstelling over de klederdrachten en gebruiken tussen 1850 en 1950, landbouwwerktuigen en hun werking en een ruimte waar de film Het is een schone dag geweest van Jos de Putter (KLIK HIER) bekeken kan worden (70 min.).
Dan weer naar beneden naar de nieuwe aanbouw. Langs de wanden van deze flinke ruimte hangt bij elk onderwerp (bodemvondsten, de Poolse bevrijders, particuliere verzamelingen etc.) een telefoonhoorn waaruit je het verhaal hoort van de persoon die je op het bijbehorende videoschermpje ziet: het duurt een paar minuutjes, is informatief  en niet storend voor de overige bezoekers: zij horen immers niets. Prima oplossing!

Er staan ook nog enkele rijtuigen opgesteld. En uiteraard een echt Zeeuws Trekpaard. Wie bij hem op de kar plaats neemt, kan een foto maken van zichzelf en die later thuis van de museumsite halen. 

We waren blij verrast met dit nieuwe museum, dat niet alleen voor Axel, maar voor de hele streek een aanwinst is. En wie van ver moet komen, kan hier gerust een heel weekend plannen. Want ook de Axelse Watertoren en de Axelse Stadsmolen zijn een bezoekje waard. Bovendien is er in de omgeving genoeg te wandelen of fietsen, langs de Staats-Spaanse linies bv. Of in het bos achter de Watertoren, langs de Golfbaan en het Zweefvliegveld. Winkelen en lekker eten is overal in Zeeuws-Vlaanderen mogelijk.

Dit museum werd bezocht in het kader van:
Elke Maand Een Museum (KLIK HIER).

© JannieTr, februari 2015.