Alde Maaie

Voor mij is het niet genoeg mijn voorouders bij naam te kennen, te weten waar en wanneer ze geboren werden en stierven en met wie ze trouwden en hoeveel kinderen ze kregen. Daar begint mijn genealogische speurtocht pas. Hun beroep en levensomstandigheden zijn veel interessanter om een goed beeld te krijgen van hoe ze leefden. Daarom kijk ik graag naar Verborgen verleden (KLIK HIER) en verdiep ik mij met plezier in de vaderlandse geschiedenis.

Âlde Maaie in de Sûkerei in Damwâld

Mijn voorouders van vaderskant (van Oostrum)  komen uit Friesland en (inderdaad) uit Oostrum voor zover ik na kon gaan. Mij viel op dat er vaak getrouwd werd in mei. Dat daar geen romantisch motief achter zat, ontdekte ik toen ik geconfronteerd werd met de uitdrukking "âlde Maaie". Dat is Fries voor "oude mei". De âlde Maaie bleek van 1701 tot in de 20ste eeuw de grote verhuisdag te zijn in
Friesland.

Ooit begon het kalenderjaar op 1 mei. Op die dag werden ook de pachtovereenkomsten afgesloten en werden de knechten en meiden verhuurd voor het komende jaar. 1 mei was dus de grote verhuisdag in Friesland. Als een jongen en een meisje samen een nieuwe betrekking aanvaarden, trouwden ze dus ook omstreeks die tijd.

Op 1 januari 1701 werd in Friesland de Gregoriaanse kalender ingevoerd. De kalender versprong eenmalig 11 dagen, en in plaats van 1 januari was het die dag 12 januari. Wanneer op 1 mei 1701 de grote verhuisdag als gebruikelijk zou plaatsvinden op 1 mei, zouden de pachters 11 dagen gebruik van de grond missen en zouden de boeren 11 dagen werk van hun personeel mislopen. De contracten werden daarom niet op de "nije Maaie", de nieuwe 1ste mei, maar op de "âlde Maaie", de oude 1ste van mei ofwel 12 mei Gregoriaanse tijdrekening, vernieuwd.

Dit gebeurde sindsdien elk jaar opnieuw, 12 mei was nu de grote verhuisdag en werd "âlde Maaie" genoemd. In het streekmuseum de Sûkerei te Damwâld (ten zuiden van Dokkum) wordt deze traditie gekoesterd door jaarlijks omstreeks 12 mei een âlde Maaie dag te organiseren. Ook dit jaar zijn er weer allerlei toepasselijke activiteiten georganiseerd. Kijk maar op de site van de Sûkerei. De enige aanpassing is, dat 13 mei (een zaterdag) beter uitkomt dit jaar......

Dus dit keer geen spreekwoord, ook geen gezegde, maar een uitdrukking. Ik hoop dat Carel (KLIK HIER) daarmee akkoord gaat. Want zijn woord voor deze #SG17-18 is mei. Maar er zullen vast wel gezegden over deze verhuisdag geweest zijn, zeker in Friesland. Wellicht ook elders. Misschien dat iemand daar meer over kan vertellen? Ik ben benieuwd.

© Jannie Trouwborst, mei 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen^.