Salgado - Genesis Fototentoonstelling in Rotterdam

Ruim 2 jaar geleden gingen we naar de Cinema van het Chassé-theater in Breda waar de documentaire The salt of the earth draaide. De film werd genomineerd voor een Oscar voor Beste Documentaire en won diverse internationale prijzen. Hij is op 3 dec. 2014 in première gegaan. (Regie Wim Wenders / Brazilië 2014.)
Deze bijna 2 uur durende film toont een portret van de wereldwijd gerenommeerde fotograaf Sebastião Salgado (1944). Hij maakte ontelbare reizen en kwam steevast terug met indringende foto's die de wereld ontroerden, schokten of verbaasden. Hij woonde bij inheemse volkeren en leefde in vluchtelingenkampen. Was getuige van het drama van Rwanda en de onblusbare branden in Koeweit. Het is heel bijzonder de foto's van deze geëngageerde fotograaf te zien terwijl hij er zelf over vertelt. Voor mijn blog daarover: KLIK HIER.

GENESIS 

Enkele dagen geleden zijn we naar het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam (KLIK HIER) geweest. Daar is op dit moment een tentoonstelling over leven en werk van Sebastião Saldago te zien. Deze foto’s hebben als thema Genesis. Na jaren sociale misstanden gefotografeerd te hebben, werd het hem allemaal teveel en had hij zijn vertrouwen in de mensheid en dat het ooit nog goed zou komen met deze planeet, verloren. Nadat hij zich teruggetrokken had op de boerderij van zijn overleden ouders, realiseerde hij zich dat de omgeving niet meer die van zijn jeugd was: het oorspronkelijke oerbos was verdwenen, de bergen rondom geërodeerd en al het leven eruit verdwenen. Het deed hem besluiten te proberen de omgeving te herstellen en het mondde uit in een gigantisch project, waarbij miljoenen bomen herplant werden en waardoor een groot nieuw nationaal park ontstond. Hij ervoer op die manier dat de mens veel verstoord heeft, maar dat hij ook hij staat is een deel ervan weer te herstellen. En hij realiseerde zich dat er op de aarde plekken moeten zijn, waarin de toestand van het begin van het leven nog ongewijzigd zal zijn. Waar de invloed van de mens op de aarde niet zichtbaar is en toegeslagen heeft op een negatieve en soms desastreuze manier.

Dat werd een nieuw fotoproject en de weerslag daarvan is op deze tentoonstelling te zien. Alle foto’s zijn zwart-wit, waardoor de nadruk komt ter liggen op het onderwerp zelf en de compositie. Indrukwekkende beelden van geïsoleerde landschappen en streken, enorme hoeveelheden dieren in onvoorstelbaar grote oppervlakten van sneeuw en ijs, woestijnen, rivierdelta’s, oerwouden. Stammen die een teruggetrokken leven leiden en in harmonie met de natuur leven, zonder contact met de westerse maatschappij en haar invloeden.

"Voor zijn ode aan onze kwetsbare planeet reisde hij naar afgelegen oorden als de Galapagoseilanden, Madagaskar en Antarctica: plekken waar mensen en dieren nog altijd in evenwicht met elkaar en de natuur leven. Met deze foto's toont Salgado ons de schoonheid van de ongerepte natuur en laat hij ons beseffen dat wij onze planeet moeten beschermen" (Folder Nederlands Fotomuseum).

Een audio-tour ingesproken door Sacha de Boer en Humberto Tan vertelt meer over de bijzondere stijl en werkwijze van Sebastião Salgado. Bij elke serie foto’s is een mondelinge toelichting (als je op het luidsprekerpictogram gaat staan) en bij elke foto hangt een kaartje met de detailinformatie.

Zonder een referentiepunt, in de vorm van een menselijk figuurtje bv., is het soms haast onmogelijk om je de werkelijkheid voor te stellen: een enorm bergmassief in Patagonië met duidelijk op de achtergrond een bergtop die volgens de omschrijving op honderd kilometer van het standpunt van de fotograaf lag. 500.000 Pinguins die als kleine stipjes als een lang lint door een besneeuwd rotsachtig landschap rondlopen. Het is ergens een troost dat dat alles er nog is en naar alle waarschijnlijkheid niet snel aangetast zal kunnen worden door de onherbergzaamheid waar het zich bevindt, door de barre omstandigheden die er heersen of door de onbereikbaarheid. Dat op zich geeft al hoop: hoop dat als de mens het allemaal voor zichzelf verziekt, de aarde waarschijnlijk nog veerkracht genoeg heeft om te herstellen na het verdwijnen van onze soort. Ook al duurt dat dan miljoenen jaren.

TED talk

Enkele foto's zijn gewijd aan zijn eigen project: het herstel van het regenwoud in zijn eigen woonomgeving. In een TED-talk uit 2013 vertelt hij over zijn leven en het resultaat van zijn project en toont hij er meer foto's van, KLIK HIER voor het filmpje.

De motivatie van Saldago voor het maken van deze serie is vooral het laten zien hoe mooi en bijzonder onze aarde is en hoe belangrijk het is haar tegen onze negatieve invloed te beschermen. Het is goed hier geweest te zijn, maar ik zou best meer willen lezen (of horen) over de reizen en avonturen die hij beleefd heeft bij het maken van deze foto’s.

© Jannie Trouwborst, augustus 2017

De tentoonstelling is nog te zien tot 17 september 2017. Wil je zijn foto's bekijken, dan kun je er honderden vinden via googlen op zijn naam en afbeeldingen. Vanwege het copyright kan ik hier alleen die van de folder erbij zetten.