Tierelier en tierelantijntjes

Het #WOT woord van vandaag is: 

Tierelier = 1) lopen als een tierelier (heel goed lopen), 2) werken als een tierelier (heel goed werken), 3) dronken, 4) nabootsing van een eenvoudig, opgewekt muzikaal geluid.

Gewoonlijk ga ik eerst op zoek naar wat achtergronden bij het opgegeven woord. Soms heb ik meteen een associatie die een leuk verhaal kan opleveren. Maar dit keer loopt het anders. Niet als een tierelier dus.

Een ouderwets woord, zegt Ali. Ik ken het nog wel, maar je hoort het inderdaad niet veel meer. En als het gebruikt wordt, dan vooral in de eerste twee betekenissen: iets kan lopen of werken als een tierelier, heel goed dus.
De geschiedenis van het woord levert vooral veel onduidelijkheden en verwarring op. Een mooi overzichtje daarvan vind je op HistOriek. Daar wordt meteen een verband gelegd met tureluurs, ook een ouderwets woord, al hoor je dat vaker.

In HistOriek wordt gesteld dat tierelier vooral positief bedoeld is (iets dat goed gaat) en tureluurs negatief (ergens tureluurs van worden betekent dat je er gek van wordt). Maar ja, tierelier kan ook dronken zijn, volgens de omschrijving hierboven. Eenduidig wordt het allemaal niet. En waar het nou echt vandaan komt?

Tijd om de Van Dale erbij te pakken. Die stelt dat tierelier voor de eerste twee positieve zaken hierboven staat en dat tiereliere gek (werk om tiereliere van te worden) of dronken betekent. 

Een leuk uitstapje is dan ook ook nog: tierelantijntje, dat twee betekenissen heeft: een (zinloos) versiersel van weinig waarde op kleding en een draaierijtje of smoesje.

Tenslotte blijkt er een werkwoord te bestaan: tierelieren. Pret maken of aan de zwier gaan, zou daarbij horen. En de vierde betekenis van hierboven: een eenvoudig, opgewekt muzikaal geluid voortbrengen. En dat zou volgens Van Dale slaan op kwinkelerende vogels en orgels. 

Je zou er tureluurs van worden! 

Laat ik het dan toch maar bij een associatie houden. Het loopt, werkt, draait als een tierelier. Deze vergelijking veronderstelt dat er een voorwerp bestaat dat gemakkelijk zijn werk doet. Als je dronken bent, dan ben je draaierig. Welk voorwerp brengt op een gemakkelijke manier een eenvoudig, opgewekt muzikaal geluid voort door er aan te draaien? Een tierelier kan voor mij dus alleen maar een buikorgeltje zijn. Waar je dan weer tureluurs van wordt.....

© Jannie Trouwborst, juni 2020

WOT betekent Write on Thursday. Inmiddels wordt het georganiseerd door ALI. Iedere donderdag verzint ze een woord waarover je kunt schrijven (bloggen, vloggen of ploggen). Niets moet, alles mag. Je kunt op ieder moment instappen.