Geel: de Barmhartige Stede.

Het #WOT woord van deze week is: 

Geel = 1) kleur, 2) gemeente in de provincie Antwerpen, 3) infectieziekte bij duiven, 4) pauselijke kleur, 5) acteur Cees Geel, 6) theologe Jacobine Geel. 

De kleur geel

Bij Geel denk je natuurlijk het eerst aan de kleur. Een kleur die mij absoluut niet staat. Een kleur ook met veel betekenissen. Je hebt het zonnige geel van zonnebloemen, maar ook het giftige cadmium geel. De signaalkleur geel: als waarschuwingscode en afschrikking, de geel/zwarte kleuren van bv. de wesp. Ik zou ook nog in de psychologische aspecten van geel kunnen duiken, maar bij mij riep het woord Geel direct een andere betekenis op.

De plaats Geel

Heilige Dimpna van Geel

Via een familielid dat er woonde, kwamen wij enkele jaren geleden in Geel terecht. Zij vertelden ons over een uniek fenomeen in deze stad en niet veel later zagen we er een documentaire over op tv. Ik vind het zo bijzonder, dat ik het hier graag deel.

De geschiedenis van de bedevaartplaats Geel staat uitgebreid op Wikipedia (Geel-stad). De beschermheilige van de stad is de heilige Dimpna van Geel. Zij is de patrones van de bezetenen en geesteszieken en de beschermheilige tegen epilepsie en krankzinnigheid. Al vanaf de middeleeuwen kwamen pelgrims naar Geel om genezing te zoeken voor geestelijke kwalen. Er werd een hospitaal opgericht.

Gezinsverpleging

Het unieke van Geel is de verzorging van geestesziekte mensen in de zgn. Gezinsverpleging.

Ik laat Wikipedia aan het woord: 

"Gezinsverpleging is een vorm van pleegzorg waarbij een gezin een persoon met een psychische stoornis opvangt in huis. Velen beschouwen dit als een succesvolle behandelmethode voor de patiënten omdat dit de integratie in de maatschappij bevordert. Dit is terug te brengen op twee pijlers: op de openheid van de Geelse gemeenschap tegenover de patiënten en op het veilig opvangnet dat de patiënt bij het gezin ervaart. Er wordt naar Geel verwezen met de term 'barmhartige stede' omwille van deze pijlers. 

Immaterieel erfgoed

De kostgangers kwamen vanuit alle lagen van de bevolking. Het onderscheid bestond vroeger vooral uit de rijkere, zelfbetalende mensen die meer in het centrum van Geel terecht kwamen en de opvang voor armere mensen waarvoor de armenbesturen van hun gemeente betaalden. Deze kwamen meer buiten het centrum terecht.

De mensen die nu naar Geel gaan om in het stelsel van gezinsverpleging terecht te komen, zijn vooral mensen met een chronische en/of meervoudige psychiatrische problematiek. Eerst plaatst het Openbaar Psychiatrisch Zorgcentrum hen onder observatie. Hierna komen ze in contact met het gezin waar ze bij verblijven. Bij de plaatsing in een gezin letten ze vooral op de capaciteiten van de patiënt en hun interesses. Het ziektebeeld op zich is niet doorslaggevend in deze beslissing. Vroeger kwamen ook mensen met een mentale beperking in de gezinsverpleging terecht, maar nu zijn er beter aangepaste zorgvormen voor hen beschikbaar. Nu zijn het vaak mensen die niet volledig zelfstandig kunnen leven of niet meer in hun eigen omgeving kunnen worden opgevangen. 

Meer lezen?

De kostgevers waren oorspronkelijk Geelse gezinnen. De kostgangers en de omgeving noemden hen "moe" en "va". Door demografische wijzigingen en de industrialisering veranderde dit. Nu zijn de meeste kostgevers alleenstaande weduwen/weduwnaars of mensen die ruimte hebben omdat hun kinderen uit huis zijn. Toch zijn er ook jongere gezinnen die patiënten opvangen.

Vroeger waren de kostgevers vaak ambachtslui of landbouwers waardoor de kostgangers bij hen konden werken. Nu zet men meer in op beschut werken of het volgen van een arbeidstraject. De gezinsverpleging werd van ouders op kinderen doorgegeven, hierdoor verbleven de kostgangers bij verschillende generaties in eenzelfde familie. Sommige gezinnen vingen meerdere kostgangers op."

Dit bijzondere verhaal deel ik graag. Het gaf de stad de bijnaam: De Barmhartige Stede. 

Excuses voor het overnemen van een groot deel van de tekst van wikipedia. Maar ik kan het zelf niet duidelijker vertellen. Ik troost mezelf met de gedachte dat ik elk jaar een vrijwillige bijdrage overmaak aan wikipedia, omdat ik blij ben met alles wat er te vinden is. Doe jij dat ook al? Lees hier hoe dat kan: DONATIE WIKIPEDIA. 

#WOT betekent Write On Thursday. Inmiddels wordt het georganiseerd door ALI Iedere donderdag verzint ze een woord waarover je kunt schrijven (bloggen, vloggen of ploggen). Niets moet, alles mag. Je kunt op elk moment instappen. 

© Jannie Trouwborst, juni 2020.