Op de bres voor de huismus

Er zijn twee spreekwoorden over mussen die iedereen kent: Blij zijn met een dooie mus en Het is zo warm dat de mussen van het dak vallen. Maar als Carel het woord MUS opgeeft (KLIK HIER) , dan verwacht hij natuurlijk iets originelers. Gelukkig bracht De Grote van Dale uitkomst met een spreekwoord dat herinneringen bij mij opriep aan de tijd dat huismussen nog talrijk waren en nog niet op de Nederlandse Lijst van Bedreigde Diersoorten stonden. Dat laatste gebeurde in 2004 en in 2014 luidde de Vogelbescherming de noodklok: als we niet direct actie zouden ondernemen verdwijnen binnen afzienbare tijd 22 bekende vogelsoorten in Nederland, waaronder de huismus. (Voor meer achtergrondinformatie: KLIK HIER).

Het spreekwoord luidt: Als een troep hongerige mussen op iets vallen. 

Ik zie het nog zo voor me: als mijn moeder na het ontbijt het tafelkleed uitsloeg buiten, kwamen ze overal vandaag en stortten ze zich op de broodkruimels. Hun gekwetter had iets vertrouwds. En ik herken het dan ook nog steeds als ze zich verzameld hebben in een ligusterheg; zodra ze je opmerken wordt het doodstil en als je voorbij bent, begint het gekwetter weer. 

Hoe komt het eigenlijk dat we ze steeds minder zien en horen? En is daar iets aan te doen? De volgende oorzaken worden verondersteld:

- Afname van schuil- en nestgelegenheid door: 
* andere huizenbouw (minder geschikte dakpanconstructie)
* andere tuininrichting (minder ligusterheggen)
* andere stedelijke inrichting (minder ruige landjes)

-  Afname voedselaanbod door onder andere:
* efficiëntere oogst-, opslag- en transportmethoden (minder verspilling graan)
* het in onbruik raken van het uitslaan van tafelkleden
* het gebruik van insecticiden en stoffen als MTBE in de loodvrije benzine (minder insecten)
* de afname van groengebieden in steden (minder insecten).

 - Huismussen (en andere zangvogels) worden vaak het slachtoffer van (een toenemend aantal) huiskatten, vooral in de stedelijke omgeving.

Wist je dit trouwens?
De huismus is het hele jaar door beschermd door de Flora- en Faunawet. 

Dit betekent dat men gedurende het gehele broedseizoen de dieren totaal met rust dient te laten. De nesten mogen bijvoorbeeld niet verstoord worden. Een boom of struik, waarin de dieren broeden, mag dan ook niet gekapt of gesnoeid worden. De nesten dienen ook met rust gelaten te worden. Er mogen ook geen netten gebruikt worden om groenten, bijvoorbeeld in de moestuin, af te dekken. In deze netten kunnen vogels met de pootjes verstrikt raken. Het is bij de wet verboden om deze netten te gebruiken. Ook mag er niet op deze vogels worden gejaagd.

Alles wat je verder nog zou willen weten kun je vinden bij http://www.stichtingdemussentoevlucht.nl/de-huismus/

Wat wij kunnen doen voor de huismus is dus: De kat de bel aanbinden en er aan denken dat Als er zaad in het bakje zit, de vogel kan pikken. Nog zo'n bekende uitdrukking: Hij is een echte huismus. Dat gaat over iemand die het thuis het gezelligst vindt. 

Ook onze huismussen broeden graag in hun eigen huisje, maar wel vlak bij elkaar. In de herfstvakantie 2016 waren wij met 3 van onze kleindochters in Park De Hoge Veluwe. Ze mochten daar, na het volgen van een vogelpuzzeltocht door de omgeving, tegen een kleine vergoeding een zgn. Mussenvilla maken. In de agenda van het Park voor dit jaar zag ik dat dat ook dit jaar weer mogelijk is. Wie mee wil helpen de huismus van de Rode lijst te krijgen weet dus waar hij/zij moet zijn in de tweede helft van oktober (KLIK HIER).

© Jannie Trouwborst, juni 2017.

Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.